Κλινική Ψυχολόγος, Σύμβουλος Γάμου - Μ.Εd,Psy.D
(www.psychotherapists.gr)
Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οδηγούν τα σημερινά ζευγάρια στη λύση του διαζυγίου ;
Έλλειψη χρόνου και επικοινωνίας, άγχος, δυσκολίες στη καθημερινότητα, αποφυγή ευθυνών, παιδικά βιώματα.
Πως πρέπει να ανακοινώνεται μια τέτοια απόφαση στα παιδιά; Πως θα μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά τους για την νέα πραγματικότητα; Πως μπορούν να το προετοιμάσουν για να τη δεχθεί πιο εύκολα;
Πρέπει οι γονείς να λένε την αλήθεια, να μη ρίχνουν την ευθύνη ο ένας στον άλλον, και να θυμούνται ότι το βασικό που πρέπει όχι μόνο να λέγεται αλλά και να τηρείται είναι συνέπεια. Πρέπει να επιτρέψουν στο παιδί τους να στενοχωρηθεί, να εκφραστεί και να υπομείνουν το κλάμα τους. Τα παιδιά χρειάζεται να τα ακούμε, όχι απαραίτητα να τα συμβουλεύουμε.
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε αυτές τις περιπτώσεις ; (α) σχόλια φίλων (πως μπορούν να απαντούν; σχόλια μεγάλων, συγγενών κ.λ.π.)
Συνήθως ο περίγυρος είναι προστατευτικός, οι γιαγιάδες, φίλοι και οι γονείς είναι περισσότερο ελαστικοί και κάνουν τα χατίρια τους. Οι φίλοι σε μικρή ηλικία δεν εμπιστεύονται πολύ τα παιδιά των {χωρισμένων}, και αυτό συμβαίνει αργότερα και στην εφηβεία. Δυστυχώς ακόμα και σήμερα, υπάρχει η προκατάληψη για τα παιδιά που προέρχονται από χωρισμένες οικογένειες. Η αλήθεια είναι σε όλες τις περιπτώσεις η καλύτερη απάντηση.
Τι επιπτώσεις έχει ένα διαζύγιο στα παιδιά; Πως αντιδρούν; Τι μπορούμε να κάνουμε για να το ξεπεράσουν;
Εάν ο γάμος ήταν δυσάρεστος μπορεί τα παιδιά να αισθανθούν προς μεγάλη μας έκπληξη ανακούφιση. Εάν είναι μικρότερα και δε το περίμεναν (συνήθως το ξέρουν και το περιμένουν γιατί δυστυχώς ακούνε τους καυγάδες) πρέπει να τα καθησυχάσουμε λέγοντας τους ότι και οι δύο γονείς θα συνεχίσουν να έχουν σχέση μαζί τους (φυσικά μόνο εάν αυτό πρόκειται να συμβεί). Αυτό είναι αυτό που ενδιαφέρει τα παιδιά βασικά.
Τι θα πρέπει να μας ανησυχήσει στις αντιδράσεις των παιδιών μετά από μια τέτοια ανακοίνωση; Ποιες πρέπει να θεωρήσουμε ως αναμενόμενες;
Δεν υπάρχουν αναμενόμενες αντιδράσεις και συνταγές γιατί τα παιδιά είναι διαφορετικά και μια αντίδραση που σε ένα παιδί μπορεί να μας τρομάξει σε μια άλλη περίπτωση μπορεί να είναι φυσιολογική. Αυτό που είναι ανησυχητικό είναι μια μεγάλη αλλαγή στο παιδί μας, δηλ. να μη κοιμάται, να μη τρώει, να ντύνεται και να εκφράζεται πολύ διαφορετικά, να φέρεται {παράξενα}, με ένα τρόπο που είναι αντιδιαμετρικά αντίθετος από ότι γνωρίζαμε ως τώρα. Τα νεύρα, η προκλητική συμπεριφορά, περισσότερα παράπονα του τύπου δεν ενδιαφέρεστε για μένα είναι αναμενόμενες αντιδράσεις οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν σωστά και σοβαρά από τους γονείς των παιδιών.
Μετά από πόσον καιρό επανέρχεται η ψυχική και ψυχολογική ισορροπία στα μέλη της οικογένειας; Υπάρχουν τρόποι – συμβουλές – που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να επισπευσθεί η διαδικασία;
Τα παιδιά ακολουθούν διαφορετική διαδικασία στην εξισορρόπηση τους από ότι οι γονείς τους. Και οι γονείς οι ίδιοι ακολουθούν διαφορετική πορεία στην εξισορρόπηση τους. Βασικός παράγοντας είναι ποιος γονέας ζήτησε το διαζύγιο, οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτό και η ψυχική ισορροπία της οικογένειας πριν το διαζύγιο. Η σταθερότητα στη συμπεριφορά των γονέων και η ωριμότητα τους είναι οι βασικοί παράγοντες που θα βοηθήσει ένα διαζύγιο να μην είναι μια δυσάρεστη και αρνητική εμπειρία για τα παιδιά.
Πως αντιδρούν τα παιδιά στην παρουσία του νέου συντρόφου; Πότε είναι συνετό να τους παρουσιάσουμε τον νέο μπαμπά –μαμά- αδέλφια (αν υπάρχουν). Ποιες είναι οι αντιδράσεις που πρέπει να αναμένουμε ;
Αυτό εξετάζεται ανά περίπτωση. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι τα παιδιά δεν πρέπει να εκτίθενται σε όλες τις ερωτικές περιπέτειες των γονέων τους και θα πρέπει να γνωρίζουν το νέο σύντροφο του γονιού τους όταν οι δύο σύντροφοι πάρουν την απόφαση ότι έχουν μία σοβαρή σχέση. Ο κανόνας για το τι λέμε στα παιδιά είναι η αλήθεια με απλά λόγια. Λίγα λόγια και αληθινά. Δε λέμε πολλά γιατί πραγματικά δε γνωρίζουμε τι ισχύει και για πόσο διάστημα. Πρέπει να είμαστε σύντομοι και σαφείς. Προσπαθούμε να κάνουμε το παιδί να κάνει ερωτήσεις και απαντάμε. Με άλλα λόγια κάνουμε διάλογο, όχι μονόλογο. Ακούμε τις απορίες και προσπαθούμε να τις λύσουμε. Δε {φορτώνουμε} το παιδί με λόγια που δεν είναι προετοιμασμένο να ακούσει. Καλύτερα η συζήτηση αυτή να γίνει σιγά σιγά. Και πάλι η ηλικία και η ωριμότητα του παιδιού είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες.
Υπάρχουν κάποιες απαγορευμένες λέξεις – φράσεις – συμπεριφορές που θα πρέπει να αποφεύγονται κατά τη διάρκεια που το παιδί βιώνει αυτή την νέα πραγματικότητα; Ποιες είναι αυτές;
Να μειώνει ο ένας τον άλλον, κατηγορίες. Το παιδί χρειάζεται να νοιώθει καλά και με τους 2 του γονείς.
Υπάρχουν κάποιες λέξεις – φράσεις – συμπεριφορές που θα πρέπει να ακούγονται συχνά κατά τη διάρκεια που το παιδί βιώνει αυτή την νέα πραγματικότητα, ώστε να το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει και να αποδεχθεί ευκολότερα τις νέες συνθήκες που καλείται να ζήσει; Ποιες είναι αυτές;
Να επιβεβαιώνεται η αγάπη των γονέων όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις, οι γονείς να περνάνε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους (χρόνος αφιερωμένος στα παιδιά, όχι απλή συνύπαρξη), αποδοχή και να μη τα κακομαθαίνουν για να καλύψουν ενοχές.
